30 jaar Werkgroep Prehistorie

Tijdens deze lezing gaat oud provinciaal archeoloog Henny Groenendijk in op het baanbrekende werk dat in zo'n dertig jaar tijd door de Werkgroep Prehistorie is verricht. De Veenkoloniën leken archeologisch oninteressant, maar na de eerste opgraving achter de boerderij van Munneke aan het Oosterdiep te Wildervank kwamen sporen van het mesolithicum (midden steentijd) aan het licht. Groenendijk werd al gauw geassisteerd door John Smit. John groeide uit tot de drijvende kracht en oprichter van de Werkgroep Prehistorie. Hij wist vele nieuwsgierigen voor de opgravingen in de Veenkoloniën te enthousiasmeren. Van de vrijwilliger tot de kraanmachinist, van de grondeigenaar tot de professionele archeologische wereld. De Werkgroep Prehistorie telde in de hoogtijdagen meer dan 70 leden, waarvan een groot deel ook actief was in het veld. Eén van de meest interessante en grootste opgravingen was wel die van Wildervanksterdallen onder de code NP-3 (Nieuwe Pekela 3). Tijdens de archeologische begeleiding van dit project in het kader van de Herinrichting Oost-Groningen en de Drents-Groningse Veenkoloniën zijn door Henny Groenendijk en John Smit vele locaties aangemerkt als archeologisch interessante sites. Tot één van deze sites behoort een langgerekte, zuidoost-noordwest georiënteerde dekzandrug te Wildervanksterdallen, gelegen op een akker van de familie Kuiper. De dekzandrug wordt daar dwars doorsneden door het A.G. Wildervanckkanaal. Tijdens de voorbereidende werkzaamheden werden reeds vele vuursteenartefacten en restanten van haardkuilen aangetroffen. Achteraf bleek dat het hier gaat om één van de grootste (mogelijk zelfs de grootste) mesolithische vindplaatsen van Noordwest Europa. Door de Werkgroep zijn op deze locatie gedurende enkele jaren (1992 t/m 1997) meerdere opgravingen uitgevoerd, waarbij duizenden vuursteenartefacten, honderden werktuigen en restanten van haardkuilen zijn verzameld. Naast al deze vondsten werden tevens enkele kookstenen in situ in de onaangeroerde grond aangetroffen. Na het couperen van enkele haardkuilen zijn lakprofielen gegoten teneinde zo’n haardkuil in beeld te kunnen brengen en zijn monsters houtskool genomen voor een C-14 ouderdomsbepaling

Na een kortstondige maar hevige ziekte is John Smit zaterdagmorgen 5 april 1997 overleden. 

Voor het vele baanbrekende werk, dat John Smit voor de archeologie in het Veenkoloniale gebied heeft verricht is de voet- en fietsbrug over het A.G. Wildervanckkanaal naar hem vernoemd. De brug verbindt de beide oevers van het kanaal in de directe nabijheid van de plek, waar het kanaal de langgerekte dekzandrug, waarop één van de grootste mesolithische nederzettingen van Noordwest-Europa was gelegen, doorsnijdt.