Amsterdamse School & Zo

In de 19de eeuw ontstaan allerlei neostijlen die teruggrijpen op een roemrucht verleden: neoclassicisme, neogotiek en allerlei eclectische mengvormen. Jugendstil, oftewel ‘de Nieuwe Kunst’, wilde met deze traditie breken en gebruik maken van nieuwe technieken. De Amsterdamse School kan weer gezien worden als reactie op de tijd van de Jugendstil, maar ook hier spelen decor en decoratie een belangrijke rol.
Van origine wordt gebruik gemaakt van opvallende kleurstellingen voor deuren en kozijnen. Deze zijn later vaak wit geschilderd. Wat bleef zijn de opvallende metselverbanden, decoratieve tegels, kunstig glas in lood, (gemetselde) bloembakken en decoratief gemetselde entreeportalen. Dankzij de Woningwet van 1902 en de opkomst van sociale woningbouw en woningbouwverenigingen ontstaat er in de grote steden een voedingsbodem voor jonge architecten. Terwijl in de jaren twintig de Amsterdamse School al over zijn hoogtepunt heen is, blijft het onder de Groninger architecten doorsudderen en kunnen we misschien zelfs beter spreken van een Groninger School? De variant is strakker, maar wel zien we ladderraampjes, gemetselde bloembakken, mooie entrees en natuurlijk de opvallende hoge schoorstenen terugkomen. Aan de Klaas Woltjerweg 41 te Zuidbroek zien we zelfs een woning waar de architect of de opdrachtgever het goed weet te verwoorden: Simplex Sigillum Veri; Eenvoud is het kenmerk van het ware.
Waar in de grote steden grote woonblokken worden gebouwd, vinden we op het Groninger platteland boerderijen, school- en overheidsgebouwen en vrijstaande particuliere woningen. In tegenstelling tot de Jugendstilpanden, zijn de huizen in de stijl van de Amsterdamse School vooral geclusterd in woonwijken die in de jaren tien, twintig en zelfs dertig van de 20ste eeuw tot ontwikkeling komen. Het Oosterpark te Hoogezand, het Julianapark te Stadskanaal en Tusschendiepen te Veendam zijn hier mooie voorbeelden van. Maar dit wil niet zeggen dat er geen Amsterdamse School langs de kanalen is te vinden. Jazeker, maar dan vooral woonwinkelpanden en enkele prachtige boerderijen, twee mooie watertorens en de RHBS te Ter Apel niet te vergeten.

De indeling van het boek is eenvoudig.
Het start met twee architecten en een interieurarchitect. Allen met hun roots in onze regio. Vervolgens komen boerderijen, scholen, winkelpanden en watertorens aan bod. Tot slot stappen we over naar de particuliere woningen en de uitbreidingsplannen waar we clusters van de Amsterdamse School kunnen vinden. Waar mogelijk fotografeerde Norma van der Horst het interieur. Ditmaal hebben we het Oldambt buiten beschouwing gelaten, maar een geheime tip is toch wel Scheemda. Wie vanaf het Winschoterdiep naar het station rijdt, komt er diverse pareltjes in de stijl van de Amsterdamse School tegen. Een ommetje over de klei loont zeker!

Hendrik Andries Hachmer / Nederlands / paperback / 184 pagina's